Bu makale Eylül 2012 tarihli 34 numaralı The Square’de yayımlanmış olup Fransa’da Hürmasonluk hakkında çıkan 2. yazıdır.

FRANSA MİLLİ BÜYÜK LOCASI (GLNF) 1913-2012 YILLARI

John Belton

Grande Loge Indépendante et Régulière pour la France et les Colonies Françaises (GLNIRFC) (Fransa ve Fransız Müstemlekeleri için Bağımsız ve Muntazam Büyük Loca) 1913 yılında iki loca tarafından kuruldu; bu sayı bir Büyük Locanın kuruluşu için geleneksel asgari sayıdan azdı. Kuruluşu izleyen beş yılda loca sayısı ona çıktı, izleyen on yılda da yaklaşık otuz locaya vardı. Bu sayı ile bu büyük loca, Fransa ve hatta dünya standartlarına göre küçük bir büyük locaydı. 2. Dünya Savaşının sonunda büyük loca adını Fransa Milli Büyük Locası (GLNF) olarak değiştirdi ve Müttefik Kuvvetleri, sonradan da NATO’ daki kardeşler için bir yuva oldu ve onlar için localar kurdu, faaliyetleri İspanya’ya da yayıldı.

1955 yılında GLNF ile Grande Loge de France (GLDF) (Fransa Büyük Locası) birleşmek istediler, ancak bu teşebbüs akim kaldı. Beş yıl sonra Fransa Grand Orient’ını (GODF) da içine alan üçlü birleşme teşebbüsü de sonuç vermedi. Sonradan neticesiz başka birleşme teşebbüsleri de oldu. Fransa Hürmasonluk tarihinde, Hıristiyan Kilisesinde olduğu gibi, hizipleşme ve bölünmenin norm olduğunu söyleyebiliriz. Belki, ‘pazar şartlarının’ ve rekabetin ürünü canlı ve heyecan verici kıldığı söylenebilir – ancak günümüzde böyle bir düşünce Masonik sapıklık olarak kabul edilir!

İngiliz kökenli kardeşlerle GLNF’in Fransız üyeleri arasında oluşan gerginlik üzerine 1958’de bir grup loca ayrılarak Grande Loge Traditionelle et Symbolique Opera (Opera Geleneksel ve Sembolik) Büyük Locası’nı kurdular. Aynı yıl, Rektifiye Rit ve St Andrew İskoç Büyük Locasına ait yirmi altı loca ile 1964’de de GLDF’den 800 üye GLNF’e katıldı. 2000 yılına doğru GLNF’de 1000’in üzerinde loca zengin bir ritüel yelpazesini uyguluyordu. Bu locaların % 25’inde Fransızca veya İngilizce Emulation Riti, % 33’ünde Sembolik Dereceler için İskoç Riti, % 19’unda Rektifiye Edilmiş İskoç Riti, % 16’sında Fransız Riti uygulanıyordu.

Kuruluşundan bu yana GLNF tek düze olarak uluslararası politikaya odaklandı, intizamını hep ön planda tuttu ve İngiltere Birleşik Büyük Locası (UGLE) ile ilişkilerini sıkı tutarak konumunu sağlamlaştırdı. Bu arada, çalışmaları muntazam olan GLDF gibi önemli Büyük Locaların da Fransa’da bulunduklarını, ancak mevcut tanıma sisteminin aynı ülkede birden fazla büyük locayı tanımaya izin vermediğini hatırlatalım.

Güncel sorun Sovereign Grand Committee’nin (SGC) (Büyük Üstat adayını seçen Egemen Seçim Komitesi) 2007 yılında François Stifani’yi Büyük Üstatlığa seçmesi ile ve SGC’nin tartışma yaratan sonraki seçimleri ile başladı. Aralık 2009’dan sonra kutuplaşmış kaynaklardan gelen çelişkili partizan bilgilerle, tablo kuşku verecek şekilde bulanıklaştı.

2008’in Haziranında GLNF Avenue Wagram’da 274 m² lik bir daireyi iki milyon Euro’ya satın aldı, bu satın almanın Stifani’nin politik ihtirasını desteklemek üzere yapıldığı söylendi (Bu dairenin önemli kişileri misafir etmek üzere alındığı bilgisi ciddi tenkitlere neden oldu). Stifani’nin GLNF’in Fransa’da en büyük obediyans olmasını ve nüfuzunu ona göre artırmasını istediğine şüphe yoktur. 19 Ocak 2009’da Stifani’nin başkan Sarkozy’ye “gelecekte yapmak istediğiniz reformlarda destek için Nizamımıza güvenebilirsiniz” yazdığı, Sarkozy’nin de 5 Şubat 2009 tarihli cevabında ‘kararlı desteği’ için ona teşekkür ettiğini hatırlatmak belki yeterli olur. Stifani milli konuların tartışıldığı politik ortamda taraf oldu. 2010 yılı sonunlarında gazeteci François Koch’un l’Express dersinde kaleme aldığı makaleler ve http://blogs.lexpress.fr/lumiere-franc-macon. blogundaki iddiaları üzerine kamu alanında olay patladı ve oluşan kriz sürekli yeni haber ve skandalların yeşerdiği mümbit bir araziye dönüştü.

Büyük Loca üyeleri arasında da muhalefet başladı. Basitçe, Büyük Üstad’ın imzasıyla bazı bölgelerin ve locaların yok olmaları üzerine kardeşler hareketsiz kalamadı. Birçok bölge “Le Myosotis” (Unutma Beni Çiçeği) ortak adıyla bloglar geliştirdi. Bu ad, Hürmasonluğun kötü günlerinde umut arayışını çağrıştırıyor. Fransızca dilini anlamakta zorluk çekenler için de İngilizce bir blog geliştirildi: http://lmlenglish.over-blog.com .

Dahilde, Stifani kendisine karşı çıkan yirmiden çok Bölge Büyük Üstadını görevlerinden aldı; üç yıl içinde beş Büyük Sekreter atadı (atılan dört Büyük Sekreterin kendilerinden istenenlere karşı çıktıkları anlaşılıyor).

GLNF’de Masonik sorunlar Anayasa (dolayısıyla Büyük Üstat), idarî konular da Fransa Medeni Kanunun maddelerine göre işlem görüyor. Şaibeli muhasebe kayıtları ve askıda kalan finansal sorunlar için mahkeme kayyum tayin etti. Tüm bu muamelelerin masrafları GLNF tarafından karşılandı.

Bu noktadan itibaren konular daha da karmaşık ve muğlak bir hal aldı. Çok sayıda olağanüstü genel kurul tertip edildi, Büyük Üstad’ın her söz aldığında sesini kesmek üzere Milli Marşın hep bir ağızdan söylenmesi gibi inanılmaz düzensizlik ve hüsran sahneleri muhalefet tarafından organize edildi, sonuçta hiçbir ilerleme kaydedilemedi.

2010 yılında tertiplenen üç genel kurulda işler daha da garip ve aşırı bir hal aldı. 3 Aralık 2010 Levallois Genel Kuruluna gelen delegeler kendilerini bekleyen yirmi otobüs dolusu çevik kuvvet polisi ile binanın dışında gösteri yapan 150 kadar kardeş buldu. Binaya girmek isteyenlerin hüviyetleri kontrol ediliyor, ikinci bir kontrol noktasında da oy vermeye salahiyetli olup olmadıkları araştırılıyordu. Büyük Üstat ve yandaşları geldiğinde aşağılayıcı bağırmalarla karşılandılar, bu sesleri duyurmamak için de, yüksek tonda Mozart’ın Requiem’i (garip bir seçim) çalındı. Yarım saat sonra hâlâ düzen sağlanamamıştı. Durum, herhangi bir tarafın diğerini dinlemeye kesin razı olmadığı noktayı aşmıştı.

Sonunda, GLNF’in Avrupa’daki dostlarının da sabrı taştı. UGLE 9 Aralık 2010’da Fransa Cumhurbaşkanının mektubu ile ilgili bir uyarı mesajı yayımladı, 13 Aralık 2010’da da Avusturya, İsviçre, Lüksemburg, Almanya ve Belçika Büyük Locaları GLNF’i tanımanın kaldırılması ile ilgili bir süreç başlatacaklarını ifade eden bir mektubu, 21 Temmuz’da da UGLE benzer bir mektup yayımladılar.

Aynı 21 Temmuz günü GLNF de dört sayfalık mektubunda İngiltere Birleşik Büyük Locası ile ilişkileri muvakkatten dondurmanın uygun olacağına dair bir mektubu, garip bir şekilde 14 Temmuz tarihli olarak yayımladı.

GLNF matrikülünden silinen locaların üyeleri, sabırlarının tükendiğini ifade ederek Union des Loges Régulières Françaises’i (ULRF) (Fransa Muntazam Locaları Birliği) menfaatlerini korumak üzere kurdular. Ekim 2011’de kurulan bu teşekkülün üç ay içinde 512 locası ve 12.000 üyesi oldu. Burada ifade edilen sayılar kendi iddiaları olup, doğrulukları garantili değilse de anlamlı bir göstergedir. Ana konuları “Beyaz Kitap”larında açıklanmıştır ve Fransızca olarak http://livre-blanc.over-blog.com ‘da tetkik edilebilir. Ümitlerini kaybeden tek onlar olmadı. Aralık ayında Avusturya, İsviçre, Lüksemburg, Almanya ve Belçika Büyük Locaları toplandı ve yayımladıkları ortak açık mektupta ‘GLNF’in 2 ve 3 Aralık 2011 Genel Kurulunda vuku bulan rezil ahlâki parçalanma ve organizasyon çürümesi’ karşısında hissettikleri ‘dehşet, teessür ve öfke’yi açıkladılar. Mektubun sonunda imzası bulunan her büyük loca, kendi tüzükleri çerçevesinde, GLNF’ten tanımayı kaldırma kararını derhal uygulayacaklarını belirtiyorlardı.

Aralık 2011’de ULRF tarafların başlattıkları yasal faaliyetlerin akıbetini beklerken, GLNF Birliğinin Şubat ayı Genel Kurulunda zafere ulaşarak tacirleri mabetten dışarı atabileceklerini ümit ediyordu. Genel Kurul’un ya da yargının getireceği sonuç ne olursa olsun kendilerini bekleyen görev hakkında tereddütleri yoktu. ‘Her halükârda yeniden inşa işi çok büyük olacaktı, Büyük Locanın tüm tüzük ve anayasasının, yönetim uygulama tarzının temelden değiştirilmeleri gerekecekti.’

Şubat 2012’de, krizin başladığı tarihte var olan 1,629 locadan 587’si aidat ödemekten imtina etmişti, matrikülde geri kalan locaların 359’unun da muhalif oldukları söyleniyordu. Durumu kesin olarak açığa kavuşturmanın imkânı kalmamıştı, zira en hafif muhalefet şüphesi üzerine yönetim o locayı matrikülden siliyordu. GLNF’in normale dönerek ahenge tekrar kavuşacağını düşünebilmek için aşırı iyimser olmak gerekiyordu. Açıkça Büyük Üstat Stifani’nin ayrılmaya hiç niyeti yoktu, hatta üyelerini uygun bir şekilde değiştirdiği Egemen Komite tarafından tekrar seçilmeyi gerçekleştirebilmişti! Her ne kadar bu seçimin meşruiyeti hakkında şüpheler oluşmuşsa da, bu konuda Kayyum Monique Legrand’ın Büyük Üstad’a karşı başlattığı dava sürmektedir – görünüşe göre de GLNF her iki tarafın yasal masrafını karşılamak zorunda kalacaktır!

Bütün bu uğraşlara rağmen Büyük Üstad’ın tekrar seçilmesi ULRF için bardağı taşıran damla oldu; sonuçta da yeni bir Büyük Loca kurmaya yönelik B planı devreye girdi. 28 Nisan 2012’de Grande Loge de l’Alliance Maçonnique Française (GL-AMF) (www.gl-amf.org) tahsis edildi. Tahsis törenine 1500 kardeş katıldı, Alain Juillet Kardeş bu yeni masonik müesseseye Büyük Üstat seçildi. Web sitesinde iddia edildiğine göre,

• Büyük Loca İlk üç derecenin mutlak hakimidir
• Maneviyat dünyevi değerlerin üzerindedir – açıkça medeni ve masonik faaliyetler ayrılmıştır
• Loca muhtardır

Yeni is’ad edilen Büyük Üstat Alain Juillet’nin konuşmasının tamamı Google’dan izlenebilir. Büyük Üstad’ın ve GL-AMF’in hedeflerini özetlemek için kullandığı bazı ifadeleri sizlerle paylaşmak istiyorum:

‘Bütün bu ağır yıllar boyunca, belirli bir Obediyans imajı kurbanları olarak, politikaya bulaşan ticari anlaşmaların failleri şeklinde görülürken, artık gerçek Masonluğa dönebiliriz. Aidat yüksekliğinin, önlük sırmaları ışıltısının ve yankılanan unvanların tarif etmediği bir Masonluk.’

‘Profesyonel yaşamımızda erişemediğimiz bir doyuma veya iktidara ulaşmak için Mason olmuyoruz. Her çeşit iş anlaşmasını yapabilmek için Mason olmuyoruz.’

‘Kendimizi tanımak, çevremizdeki ebedi evreni daha iyi anlamak üzere aramayı sürdürmek için Mason oluyoruz.’

‘İçimizde parlayan Nur ruhanî yolu açıyor. İnsana inanmayı, geleceğe ümit etmeyi ve bizleri Nur’a kavuşmamış insanlardan ayıran yardımseverliği uygulamamızı temin ediyor.’

Bu son birkaç yıl GLNF mensupları için travmatik geçmişse de, bu travmalardan geçmenin Hürmasonluğun temel değerlerine dönmelerine vesile olması kıskançlık hissetmemize neden olabilir. Gençleşerek ve güçlenerek bu yenilenme sürecinden geçeceklerine inanıyorum.

Fransız Hürmasonluğunun dokusu çok sayıda büyük locanın varlığına izin verirken, bunların kardeşlik dünyasında karşılıklı saygıyla birlikte yaşamalarına yol açabilmektedir. Fransız Hürmasonluğunun özelliği sık sık bölünmesine ve yeni büyük locaların kurulmasına imkân tanımaktadır. Bu durum rahatsız edici olsa da, bir şekilde Masonik kardeşlik içinde bir serbest pazar yaratmaktadır. Her büyük loca üyelerini kaybetmemek üzere toplumun gelişmesine ayak uydurmak ve Nur’u bulmak isteyenlere yol göstermek zorunda kalmaktadır. Tanınmayı hedeflediklerini itiraf etmelerine rağmen, bunun derhal değil de zaman içinde olgunlaşarak olabileceğinin farkındalar. Bunun gerçekleşebilmesi ileride büyük üstatların, büyük sekreterlerin ve büyük şansölyelerin sorumluluğunda olacaktır – mutlulukla bu kararı onlara bırakıyorum.

SON DAKİKA HABERLERİ: Bu makaleyi bitirdiğimin ertesi günü Avusturya, Belçika Muntazam Büyük Locası, Almanya Büyük Locaları, Lüksemburg Büyük Locası ve İsviçre’nin Alpine Büyük Locası 10 Haziran 2012 tarihli Basel deklarasyonunu yayımladılar. Bu deklarasyonda ‘GLNF’in şimdiki liderlerinin kabahatiyle ……. yaklaşık yüz yıllık bir masonik mirasın yıkıldığı’ ; Devamla, ‘Yeniden inşa sürecinde Grande Loge de France’ın büyük bir rol oynayabileceğini düşünüyoruz; zira zaman içinde beş Büyük Locamız bu Büyük Locayı üyelerinin ve ritüel çalışmalarının kalitesi ile tanımış ve dünya muntazam masonluk zincirine katılma arzusu ile değerlendirerek saygı uyandırmıştır ’ deniyor.

Daha sonra, deklarasyonda, bu beş Büyük Loca muhtemel Grande Loge de France’ı tanımaya götürecek müzakerelerde onu desteklemekte kararlı olduklarını ve uygulamada muntazam olan bu Büyük Loca’nın Avrupa Mason cemaatinde hak ettiği yeri alması için bazı büyük locaların böyle bir destek deklarasyonunu beklediklerini ifade ettiler…. Dedikleri gibi: haberleri izleyin.

KISALTMALAR:
Grande Loge de L’Alliance Maconnique Française: GL-AMF
Grande Loge Nationale Française : GLNF
Grande Loge de France: GLDF
Grand Orient de France: GODF
La Grande Loge Nationale, Independante et Régulière pour la France et les Colonies Françaises: GLNIRFC
Supreme Council, Rite Écossais Ancien et Accepté: REAA
United Grand Lodge of England: UGLE
Union des Loges Regulieres Française: ULRF